Het leven als spel




Op een avond in de krokusvakantie tijdens onze zoonloze week, kropen mijn lief en ik achter de iMac voor de meeslepende film La Vita `e Bella. Een prachtige Italiaanse film die speelt rond de oorlogsjaren. De opening is het romantische liefdesverhaal tussen Oscar en Dora. De humor en speelsheid van Oscar zijn hartverwarmend. Zijn geliefde wordt hem letterlijk in de schoot geworpen in een hooiberg en hij noemt haar keer op keer 'mijn liefste prinses'. In het Italiaans klinkt dat honderd keer opwindender. Oscar is een levenskunstenaar die van elke tegenslag een uitdaging maakt. Zo maakt hij zijn leven vol ervaringen tot een spel, waarin helaas soms vals gespeeld wordt maar dat lijkt hem niet te hinderen. Als de oorlog uitbreekt en hij als jood wordt gedeporteerd met zijn zoontje, blijft hij geloven in de kracht van de verbeelding. Zelfs als hij gescheiden wordt van zijn grote liefde, laat hij zich niet uit het veld slaan. Hij spiegelt zijn zoontje een groot spel voor, met strenge regels van de bewakers maar ook met fantastische prijzen. Een aangrijpend maar ook komisch moment in de film is zijn vertaling van de Duitse commandant die de gevangenen hun plichten toeblaft. Hij vertaalt het voor zijn kameraden en voor zijn zoontje met een kwinkslag; hij verstaat niet eens Duits. Hij verzint zijn eigen regels en voert een show op met Italiaans temperament en zijn zoontje gaat mee in de fantasie. Zo wisselen indringende beelden van barakken, gestreepte pyama's en indoctrinatie af met lichte, humoristische en ontroerende scènes. Dit kleine jongetje lijkt te ontkomen aan de dood en aan een trauma door de levenskunst van zijn vader die daarvoor een groot offer brengt. Voor iemand die zo het leven leeft, de speelsheid kan vasthouden zelfs in oorlogstijd, heb ik grote bewondering. Deze ontroerende film is een must-see.
Heel vreemd was het om de volgende dag in de Kunsthal van Rotterdam te lopen en alles tastbaar uitgestald te zien in de tentoonstelling De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen. De gestreepte pyjama werd tastbare werkelijkheid evenals de gasvrije kinderwagen met dichtgeschroefd glas van prinses Juliana, de knikkers van Anne Frank, de fietsen met houten banden en de gele lap met talloze sterren waarin een sierlijke J gekalligragfeerd is. Hoe wrang om die J zo mooi mogelijk te tekenen midden op die stigmatiserende ster. De gele jodenster die Oscar en Dora droegen in de film, ligt hier nu realisitsch in een vitrine. Ook de grote tank van de bevrijders die in de film La Vita `e Bella een prominente rol speelt, is aanwezig op de statig zwarte presentatieblokken in de Kunsthal. Deze tentoonstelling is waardig en ingetogen vorm gegeven en een must-see voor iedereen die de oorlog tastbaar wil beleven. Eigenlijk loop je weer even door de film. De tentoonstelling in de Kunsthal is nog te zien t/m 5 mei.

Snijbonensnijder

Als kunstenaar bof ik met een creatief beroep. Je onderdompelen in kleur en vorm en iets scheppen uit het niets geeft veel voldoening. Toc...